Perlaksanaan Pendidikan Khas di Malaysia

Sebelum 1995, pendidikan khas dikendalikan oleh Unit Pendidikan Khas yang diletakkan di bawah Bahagian Sekolah, Kementerian Pendidikan Malaysia, yang dikatakan kurang berkesan dalam mengendalikan pendidikan khas negara.  Unit ini dianggotai oleh hanya empat orang pegawai yang diketuai oleh seorang Ketua Penolong Pengarah.  Apabila berlaku penstrukturan semula pada 1 Oktober tahun 1995, Unit Pendidikan Khas dinaik taraf kepada Jabatan Pendidikan Khas yang statusnya sama status jabatan-jabatan lain.  Hal ini membolehkan Jabatan ini menjalankan tanggung jawabnya sendiri seperti yang dikehendaki oleh negara dan tuntutan masyarakat. 

Bahagian Pendidikan Khas, Kementerian Pelajaran Malaysia (Jabatan Pendidikan Khas) telah ditubuhkan pada 1 oktober 1995 bertanggungjawab untuk: 

• merancang dan mengurus semua sekolah pendidikan khas rendah dan menengah, 
• merancang dan menyelaras semua program pendidikan khas integrasi (percantuman), 
• merancang, menyelaras dan menilai dasar- dasar dan peraturan dari segi peluang pendidikan yang seimbang, khidmat bantu dan sokongan bagi pelajar pendidikan khas dan dasar pendidikan vokasional pendidikan khas 
• merancang kurikulum, aktiviti dan hal ehwal pendidikan khas, 
• menyediakan perancangan, penyelidikan dan penilaian pendidikan khas, 
• menyediakan perancangan latihan dan pembangunan staf, dan  
• menyelaras program pendidikan pemulihan khas.   

Objektif menaik taraf Jabatan Pendidikan Khas ialah untuk:

•  Menyediakan peluang dan kemudahan pendidikan khas untuk pelajar dengan keperluan Khas.
•  Menyediakan pendidikan yang sesuai dan relevan kepada setiap pelajar dengan keperluan khas.
•  Menyediakan peluang untuk mengembangkan bakat dan potensi pelajar dengan keperluan khas.
•  Menyediakan bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran yang mencukupi dan terkini.
•  Memastikan tenaga pengajar yang mencukupi dan terlatih dalam bidang pendidikan khas.

Sistem pendidikan untuk kanak-kanak berkeperluan khas adalah tidak sama dengan sistem pendidikan di sekolah biasa terutama dalam perkara-perkada berikut;

1.     Penyampaian

Kaedah tertentu digunakan dalam penyampaian pembelajaran mereka. Contohnya penggunaan bahasa isyarat.

2.     Kaedah pengajaran dan pembelajaran

Dalam mengajar kanak-kanak ini, strlhhvgb lngajaran yang khusus yang sesuai dengan jenis ketidakupayaan murid tersebut.

3.      Peralatan

Penggunaan beberapa baran dan alat khas yang membantu proses pendidikan seperti alat bantuan pendengaran bagi kanak-kanak pekak dan mesin brailler bagimereka yang buta.

4.     Bilangan pelajar dalam kelas

Selain daripada itu, bilangan pelajar dalam kelas pendidikan khas di malaysia ialah 5-10 orang murid dan RPI dilaksanakan dengan nisbah guru-murid 1:1 mengikut keperluan kanak-kanak.

5.      Guru pendidikan khas terlatih

Guru-guru di sekolah ini adalah dilatih khas untuk mengajar kanak-kanak berkeperluan khas seperti masalah pembelajaran, masalah penglihatan dan masalah pendengaran. 

6.      Pengubahsuaian kurikulum

Kandungan kurikulum diubahsuai dengan mengambil kira jenis keupayaan murid.

7.      Aktiviti kokurikulum

Aktiviti yang dijalankan adalah diubahsuai dengan jenis dan kerperluan  murid berkeperluan khas tersebut.

Jenis Program Pendidikan Khas:

1. Khidmat Yang Disediakan Oleh Kementerian Perpaduan Negara Dan Pembangunan Masyarakat kini JKM (Maklumat Pendidikan Khas 2007) untuk kanak-kanak:

• Cacat fizikal yang teruk 
• Rencatan akal sederhana dan teruk 
• Pelbagai kecacatan dan 
• Kecacatan yang tidak membolehkan kanak-kanak tersebut belajar di sekolahsekolah yang disediakan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. 

2. Khidmat yang disediakan di bawah pengurusan Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) untuk kanak-kanak:

• Sindrom Down 
• Autisme ringan 
• Attention Deficit Hyperaktif Disorder 
• Terencat akal minimum 
• Bermasalah pembelajaran spesifik (disleksia)  

Program Pendidikan Khas KPM dikendalikan oleh:

1. J.P. Khas (JPK) - Prasekolah Khas, SPK rendah dan SPK Menengah
2. J.P. Negeri (JPN) - Program Pendidikan Khas Integrasi
3.  J.P. Teknikal (JPT) - peringkat Pasca Menengah      

Program Khas KPM Menurut AKTA PENDIDIKAN 1996 

Program Khas mempunyai 3 jenis program iaitu:   

1. Sekolah Pendidikan Khas (SPK) - Satu program yang disediakan di sekolah khas(menurut Akta Pendidikan 1961 - Sekolah Khas ialah sekolah yang menyediakan layanan pendidikan yang khas untuk murid-murid yang kurang upaya.) bagi murid yang mempunyai kecacatan penglihatan atau kecacatan pendengaran. 
2. Program Pendidikan Khas Integrasi - Program Percantuman/Integrasi di sekolah biasa bagi murid-murid yang mempunyai kecacatan penglihatan atau kecacatan pendengaran atau masalah pembelajaran; dan  
3. Program Inklusif  - Program Pendidikan Inklusif bagi murid-murid yang berkeperluan khas yang boleh menghadiri kelas biasa bersama-sama murid biasa.  

1. Sekolah Pendidikan Khas (SPK)

Sekolah-sekolah ini ditadbir terus oleh Jabatan Pendidikan Khas, Kementerian Pelajaran Malaysia.

a. Prasekolah Sekolah Pendidikan Khas 

Syarat kemasukan murid ke Program Prasekolah di Sekolah Pendidikan Khas ialah:  

• berumur tidak kurang dari lima (5) tahun  
• disahkan oleh pengamal perubatan, pegawai dari kementerian pendidikan dan pegawai dari JKM sebagai berupaya mengkuti program pendidikan kebangsaan.        
• boleh  dididik dan mengurus diri tanpa bantuan orang lain. 

b. Pendidikan Rendah Khas 

Syarat kemasukan murid ke Program PendidikanKhas Kementerian Pendidikan Malaysia ialah: § 

• berumur 6+ hingga 14+ tahun 
• Tempoh minimum belajar: 6 tahun (tempoh ini boleh dilanjutkan hingga 2 tahun maksimum) 
• disahkan oleh pengamal perubatan, dan boleh mengurus diri tanpa bantuan orang lain. 
• Semua sekolah rendah pendidikan khas (masalah penglihatan & pendengaran) mengikuti aliran akademik dan menggunakan Kurikulum Kebangsaan. Mereka akan menduduki UPSR semasa Tahun Enam. Kemudahan-kemudahan yang disediakan di peringkat sekolah rendah termasuklah asrama dan makan minum percuma, dan bantuan kewangan RM50 sebulan (bagi mereka yang berdaftar sebagai OKU).  
• Murid yang mengikuti Program Pendidikan Khas Integrasi boleh mengikuti kurikulum kebangsaan atau kurikulum alternatif   

c. Pendidikan Menengah Khas

Syarat kemasukan murid ke Program Pendidikan Khas Kementerian Pendidikan Malaysia peringkat Menengah ialah: 

• berumur 13+ hingga 19+ tahun 
• Tempoh minimum belajar: 5 tahun (tempoh ini boleh dilanjutkan hingga 2 tahun maksimum) 
• disahkan oleh pengamal perubatan  
• boleh mengurus diri tanpa bantuan orang lain.  
• Pendidikan menengah menyediakan 2 jenis aliran iaitu dan vokasional. 
• Murid bermasalah penglihatan dan pendengaran  boleh mengikuti pendidikan menengah aliran akademik di sekolah menengah yang mempunyai program Pendididkan Khas Integrasi atau  di Sekolah Pendidikan Khas (contoh: SMPK Persekutuan Pulau Pinang  atau SMPK Setapak) 
• Mereka menduduki Peperiksaan Penilaian Menengah Rendah (PMR) kini PT3 seperti murid di arus perdana. Manakala murid bermasalah pembelajaran akan mengikuti Program Khas Integrasi menengah dan penilaian dibuat berdasarkan pencapaian mereka di peringkat sekolah. 
• Selepas Tingkat 3, mereka diberi peluang untuk membuat pilihan untuk meneruskan pelajaran dalam bidang akademik atau vokasional. Murid bermasalah penglihatan akan menduduki SPM dan seterusnya mengambil STPM bagi yang layak. 
• Mereka yang memilih aliran akademik boleh meneruskan pelajaran ke sekolah menengah pendidikan khas atau sekolah yang mempunyai program Pendidikan Khas Integrasi.    

2. Program Pendidikan Khas Integrasi 

Program yang disediakan perkhidmatan pendidikan kepada murid-murid pendidikan khas di sekolah-sekolah arus perdana. Program Integrasi ini dikendalikan dan menerima bantuan peruntukan daripada Jabatan Negeri yang menjadi Pusat Tanggungjawab (PTJ).

• Di bawah pentadbiran Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) 
• Untuk murid bermasalah pembelajaran, pendengaran, dan penglihatan.  
• Untuk memastikan murid khas mendapat pendidikan dalam persekitaran terhadap yang minimum (LRE). 
• Murid ditempatkan di kelas khas di sekolah harian biasa supaya mereka dapat bergaul dengan murid biasa dan tidak rasa terpinggir. 
• Program diwujudkan di sekolah harian biasa (rendah, menengah, dan sekolah teknik/vokasional) yang menggunakan pendekatan pengajaran pembelajaran secara pengasingan dan separa inklusif.  

Bilik Resos
Satu tempat yang menyediakan perkhidmatan bagi murid-murid pendidikan khas yang menghadiri

program integrasi. 

3. Program Inklusif (PI) 

Pendidikan Inklusif adalah program bagi menempatkan murid Pendidikan Khas yang telah menguasai
sebahagian atau sebahagian besar mata pelajaran (akademik) ke kelas biasa untuk mengikuti suasana pembelajaran normal.

•  Mengikut Peraturan Pendidikan 1997 (Akta Pendidikan 1996) mengakui hak murid berkeperluan khas untuk diinklusifkan dalam kelas biasa. 
• Peraturan (2) menyebut, PI bermaksud: “…satu program pendidikan inklusif bagi murid-murid dengan keperluan khas yang boleh menghadiri di dalam kelas biasa bersama-sama dengan murid-murid biasa.  
• Telah dimasukkan dalam Sasaran Kerja Utama (SKU) Kementerian Pendidikan pada tahun 2000 iaitu: “6.1 mengintegrasikan pelajar yang mempunyai keperluan khas di sekolah biasa.” 
• Ditadbir oleh JPN 
• Murid khas belajar bersama-sama pelajar normal dalam kelas biasa dan diajar oleh guru biasa serta dibantu oleh Guru Resos Pendidikan Khas. 
• Tujuannya adalah untuk membangkitkan perasaan memiliki dan dimiliki dan seterusnya mencetuskan semangat kekitaan, bekerjasama, bantu-membantu dan hidup bermasyarakat tanpa berperasaan menyingkirkan atau mengasingkan pihak kecil yang dibawa masuk.(Mohd Siraj Awang,1996)  
• Bertujuan menggalakkan interaksi antara pelajar khas dengan pelajar biasa di samping memperakui hak pendidikan yang sama untuk semua kanak-kanak tanpa mengambil kira perbezaan individu. 
• Diperkembangkan daripada amalan pendidikan integrasi untuk membolehkan murid khas belajar dalam iklim persekolahan senormal yang boleh. 
• Terdapat 2 jenis PI:  

1. Inklusif Penuh - Murid mengikuti semua mata pelajaran di kelas biasa seperti murid biasa. Senarai nama kekal dalam daftar Pendidikan Khas. Guru kelas biasa boleh rujuk atau minta bantuan daripada guru Pendidikan Khas (guru pendamping) sekiranya terdapat sebarang masalah sama ada dari
   segi pembelajaran atau tingkah laku. Pelajar pendidikan khas yang layak dari segi pencapaian akademik boleh diberi peluang untuk mengambil peperiksaan UPSR/PMR/SPM dsb.
2. Inklusif Separa/Separuh Inklusif - Murid mengikuti pembelajaran di kelas biasa untuk mata pelajaran tertentu sahaja. Waktu selebihnya mengikuti program di kelas khas. Senarai nama murid pada daftar Pendidikan Khas. Guru Pendidikan Khas terlibat sebagai pembimbing atau guru pendamping. Mengambil ujian mata pelajaran terlibat sama dengan murid biasa.

4. Program Pemulihan Khas 

1. Merupakan program yang disediakan bagi membantu murid-murid mengatasi masalah belajar yang khusus terutamanya dalam penguasaan kemahiran asas membaca, menulis, dan mengira (3M).  
2. Murid yang telah dikesan dan dikenal pasti sebagai belum menguasai kemahiran asas 3M pada tahap satu akan mengikuti Program Pemulihan Khas. Program ini berada di hampir semua sekolah rendah. Program yang dijalankan ialah Program Pendidikan Pemulihan Khas Tahap Satu (PKTS).  
3. Murid disaring dengan menggunakan IPP3M 1 (murid Tahun 1), IPP3M2 (murid Tahun 2), dan IPP3M 3 (murid Tahun 3).  
4. Pendekatan pengajaran dan pembelajaran ialah dengan menggunakan sistem pengasingan sementara (withdrawal)  

5. Program Bermasalah Pembelajaran Spesifik Disleksia 

KPM mendefinisikan murid yang mengalami masalah pembelajaran disleksia sebagai murid yang mempunyai kecerdasan mental yang searas atau melebihi murid biasa tetapi mempunyai kesukaran yang tinggi dalam kemahiran mengeja, membaca, dan menulis. 

Syarat kemasukan ke program ini: 

• murid telah mengikuti proses pengajaran dan pembelajaran pada tahun 1 sekurang-kurangnya 6 bulan, - murid telah mengikuti proses pemulihan sama ada pemulihan dalam bilik darjah atau pemulihan khas,
• keputusan saringan menggunakan Instrumen Senarai Semak Disleksia (ISD) menunjukkan murid mengalami kebarangkalian disleksia dan disahkan mengalami kebarangkalian disleksia oleh pengamal perubatan.  
• Program ini dilaksanakan dengan menggunakan Model Pendidikan Khas Integrasi melalui kelas khas, pendekatan separa inklusif atau pengasingan       

Prosedur Kemasukan Murid-Murid Pendidikan Khas

• Borang Pendaftaran OKU
• Ambil Borang Pendaftaran Kanak-Kanak Berkeperluan Khas di Jabatan Pelajaran Negeri
• Isi borang dan buat pemeriksaan
• Kembalikan borang yang lengkap ke JPN
• Proses Penilaian

Prosedur Kemasukan Murid-Murid Pendidikan Khas

• Temuduga Ibu Bapa
• Tawaran Penempatan
• Tempoh percubaan
• Pengesahan penempatan

Perkhidmatan dan Penempatan Murid Khas

• Tahap 6 – Pusat Penjagaan / Latihan Harian
• Tahap 5 – Kelas Khas Sepenuh Masa Program Khas dengan Guru Khas
• Tahap 4 – Kelas Khas – separuh masa Program Khas – guru biasa
• Tahap 3 – Kelas Biasa – guru biasa Perkhidmatan Guru Khas
• Tahap 2 – Kelas Biasa – Guru Biasa Khidmat Sokongan dari Guru Khas
• Tahap 1 – Kelas Biasa, Guru Biasa, Kurikulum Biasa

Pendafatran Murid Baru Pendidikan Khas

• Murid Bermasalah Penglihatan – Sepanjang Tahun
• Murid Bermasalah Pendengaran – Sepanjang Tahun
• Murid Bermasalah Pembelajaran – Awal Tahun